In het strafrecht speelt risicoprofilering al lange tijd op verschillende manieren een rol, waarbij steeds vaker (zelflerende) algoritmen worden gebruikt. In een aantal artikelen onderzoek ik de relatie tussen sociale ongelijkheid en risicoprofilering, en hoe het gebruik van risicoprofilering zich verhoudt tot het recht op gelijke en individuele behandeling. Vanuit sociologisch perspectief is het ook belangrijk om te onderzoeken of en hoe bias in risicoprofilering ongelijkheden vergroot.
Een geheim profileringsalgoritme loslaten op arme wijken is onethisch, schreef ik over het plan om SyRI in te voeren in een aantal Rotterdamse wijken, voor Vers Beton (2019). Het profileren van arme buurten is een bedreiging voor mensenrechten, schreef ik hier.
Over risicotaxatie-instrumenten in het strafrecht schreef ik een aantal wetenschappelijke teksten:
Wat voor invloed heeft het voorspellen van toekomstig (strafbaar) gedrag op de resocialisatie van mensen die veroordeeld zijn? Hoe verhoudt dit zich tot de menselijke waardigheid? Ik schreef daarover het hoofdstuk Algorithmic Reasoning: The Production of Subjectivity Through Data in het boek The Algorithmic Society. Technology, Power, and Knowledge, samengesteld onder redactie van Rik Peeters & Marc Schuilenburg (2021). (Mail me voor een kopie van het hoofdstuk.)
Risicotaxatie-instrumenten worden op verschillende momenten in de strafrechtsketen voor verschillende beslissingen ingezet. Als er sprake is van bias in opeenvolgende taxatiemomenten die verschillende doelen hebben, wat zijn dan de gevolgen voor mensen die in aanraking komen met justitie? Deze vraag bespreek ik in het artikel Inclusion and exclusion through risk-based justice: analysing combinations of risk assessment from pretrial detention to release in het British Journal of Criminology (2020) Het artikel is open access gepubliceerd.
In veel risicotaxatie-instrumenten is een sociaal gemarginaliseerde positie een risicofactor voor herhalend strafbaar gedrag (recidive). In dit artikel onderzoek ik de gevolgen van bias op grond van sociaaleconomische status en de manier waarop bias ongelijkheid versterkt. Socioeconomic marginality in sentencing: The built-in bias in risk assessment tools and the reproduction of social inequality, in Punishment & Society (2017). Download (pdf)
Een gedachte-experiment: hoe zou een risicotaxatie-instrument voor witteboordendaders eruit zien? Is een geprivilegieerde positie dan een risicofactor? Daarover schreef ik het hoofdstuk Hoe scoort Bernie Madoff op de RISc? Pleidooi voor klasse-sensitieve risicotaxatie van boordloze daders en witteboordendaders in het Liber amicorum voor Henk van de Bunt (2017). Pdf hier.
In het begin van de coronacrisis speelde risicotaxatie een rol in beslissingen over het eerder vrijlaten van mensen in (te volle) gevangenissen, om het risico op besmettingen omlaag te brengen. Daarover schreef ik op het blog CrimEUR het artikel ‘The coronacrisis in prisons: release, risk and human rights’ (mei 2020):
The focus on public safety results in a slow, irresponsible and unjust response by authorities to the coronacrisis in prisons. It has been said often in the last months: the pandemic brings to light and exacerbates many social problems that already existed in society. Likewise in prisons, risk management is problematic in ‘normal’ times, as it encourages inhumane and unjust treatment of people in prisons, especially those who are vulnerable. The pandemic is making such problems a matter of life and death.
—
Image: 1040 door x6e38 via Flickr
Gwen van Eijk 